Center da la natira Torre Belvedere
La Torre Belvedere è vegnida construida sco part dal chastè Belvedere, la residenza privata dal cont Camille Frédéric Maximilian de Renesse da la Belgia, a partir dal 1882. l siemi dal cont d’ina residenza alpina per l’aristocrazia europeica a Malögia n’è dentant betg ida en vigur. Strusch cumenzà cun las lavurs da construcziun al mancavan ils daners ed il chastè è vegnì construì pli u main a fin pir suenter sia mort, uschia ch’il cont n’ha mai abità en sia residenza.
La Torre Belvedere resta in dals monuments istorics dals projects futuristics dal cont Renesse — sper l’hotel Palace, l’hotel Schweizerhaus, la chasa Segantini ed intgins auters bajetgs — che han definì il svilup da Malögia.
Suenter l’utilisaziun dal chastè sco hotel e pli tard sco institut da furmaziun è restà suenter in incendi unicamain la tur; l’annexa han ins stuì disfar per la gronda part. Las stallas daspera existan oz mo anc sco ruinas.
Il 1953 ha la Pro Natura pudì acquistar la tur ensemen cun il guaud da tieus en ses conturn e las avnauns glazialas ed ha qua tras pudì crear il territori natiral protegì.
Oz è la tur in dals center da la natira da la Svizra ed è avert per mintgin. Da la plattafurma sin la tur sa preschenta in panorama impressiunant sin l’Engiadina e la Val Bergiaglia.
Sin il plaun sisum dals trais plauns da la tur vegn mussà l’exposiziun permanenta «Landschaftsgeschichte Maloja». Ils dus plauns suten dattan plaz ad exposiziuns temporaras. Quellas stattan era a disposiziun per terzas persunas. Ils secretariat dat gugent infurmaziuns a persunas interessadas.
Stagiun 2022
Vi da la Torre Belvedere vegn fatg lavurs necessarias da sanaziun e protecziun da fieu. Per Vossa segirezza resta ella serrada temporarmain.
La reavertura è previsa la stad 2023.
Ulteriuras infurmaziuns
-
- Torre Belvedere, Maloja
Exposiziun permanenta «Istorgia da la cuntrada Malögia»
Per il 40avel anniversari da la Pro Natura Grischun ha nossa gruppa regiunala Pro Natura Bregaglia realisà l’onn 2005 in’exposiziun permanenta cun 27 tavlas en la tur Belvedere.
L’exposiziun preschenta l’istorgia da cuntrada da la regiun a partir dals davos 300 milliuns onns e la crappa che dominescha la cuntrada. L’Africa tanscha fin en il Grischun; granit e gnais giaschan sur crappa da sediment sco consequenza da la ruttadira inversa da la platta africana sur la platta europeica. E betg mo quai, il granit da la Bregiaglia è penetrà en il cumplex da muntogna structurà a fin. I vegnan preschentads ils sviaments dramatics dal current; avant 30 milliuns onns culavan tut las auas da la regiun anc en direcziun dal Rain, e la Maira aveva conquistà en il decurs dal temp ina val suenter l’autra da l’intschess da l’Inn. Il mosaic da furmas entras l’effect dal fier e las creschientschas ed ils regress dil glatscher dal Forno, sco era l’effect d’erosiun da las massas d’aua furman basas impurtantas da l’istorgia tardiva da la cuntrada al Malögia. Il regress actual dal glatscher dal Forno vegn mess en connex cun l’istorgia recenta dal clima e cun l’effect da serra.
Sems da pollens en las palids e sediments en ils lais raquintan da l’istorgia variada da las palids autas e da las cuntradas dals lais da l’Engiadin’Ota d’enfin avant 16'000 onns. L’istorgia dal guaud ha cumenzà gia avant 11'400 onns. Enfin avant 4000 onns era la cuntrada cuverta cun in guaud da lareschs e da schembers, pli tard era cun pigns. Cun l’utilisaziun entras l’uman ha era cumenzà a crescher chagliom . La surgiudida entras tagls radicals e la pasculaziun caracteriseschan la cuntrada dal pass enfin a l’entschatta dal 20avel tschientaner. La regiuvinaziun dal guaud a partir da la fin dal 19avel tschientaner mainan a spazis da viver rars cun ritga fauna e flora.
Er la migraziun dals utschels ch’ins po observar particularmain bain sin il Malögia, è vegnida tematisada. Las activitads da l’uman han marcà e marcan anc adina fermamain la cuntrada. Il pass è vegnì frequentà dapi ils temps preistorics e dapi ils Romans è sa furmà in traffic intensiv sur il pass, quai che mussan fastizs tipics al Malöggin. Il svilup da la regiun entras la construcziun da l’hotel „Kursaal Maloja“, il turissem e la construcziun d’implants electrics a partir dals onns 1950 e las midadas da la cuntrada perquai ch’ils prads e las palids na vegnan betg pli utilisadas da l’agricultura mainan las visitadras ed ils visitaders puspè enavos en il temp preschent.
Las suandantas persunas dal fatg han concepì l’exposiziun:
- geologia: dr. Peter Heitzmann, Berna
- geomorfologia e glaziologia: PD dr. Max Maisch, Turitg
- flora e fauna: Miriam Lutz, Sagogn
- l’uman: Regula Bücheler, Malögia
La concepziun grafica da l’exposiziun da Konrad Kunz è vegnida finanziada tranter auters sponsurs per la gronda part entras la Pro Natura Grischun.
L’elegant guid da l’exposiziun declera l’origin da la cuntrada, ses svilup e la natira dinamica en il conturn da Malögia.
Dapi che las avnauns glazialas èn vegnida scuvridas vers la fin dal 19avel tschientaner èn scienziads e laics adina puspè s’occupads cun la natira e la cuntrada da questa grondiusa regiun da pass e ses conturn. L’istorgia enturn Malögia sa lascha persequitar enfin a trais milliuns onns enavos.
La natira e la cuntrada, las plantas ed ils animals, l’aua ed il glatsch han definì sur la gronda part dal temp il svilup. Il ultim temp è era l’uman entrà en acziun ed ha furmà, utilisà e per part era surexplotà cun sias activitads ses conturn e cun quai era la cuntrada. Il guid da l’exposiziun mussa co che tut questas influenzas ed intervenziuns sa manifesteschan en la cuntrada ed en ils spazis da viver. El tematisescha dentant era l’istorgia tranter preservar e sviluppar, tranter chamona d’acla e chasa da vacanzas, tranter traffic sur ils pass e visiun d’ina citad alpina. El vuless animar da far sez patratgs, da perscrutar, ma era da smirvegliar. Il guid po dentant era servir simplamain sco regurdanza a l’istorgia fascinanta da la natira e la cuntrada da questa regiun u sco impuls per ulteriuras observaziuns en la regiun ed en auters lieus.»
Tgi che pertschaiva las dimensiuns temporalas e localas che vegnan tematisadas en il guid, po mo anc dir cun l’artist Michael Günzburger: «Amez las muntognas essan nus mo anc nanins.»
Pretsch: CHF 8.-
Pussaivladads da cumpra: biro da turissem Malögia e Stampa.
